در اين اثر بر آن كوشيدهام كه ديدگاههاي صدرا را با يك نگرش تاريخي بررسي كنم و در اين بررسي سابقهي مسئله را پيدا كرده، ديدگاههاي خاص ملاصدرا را مشخص كرده، نوآوريها و دستاوردهاي او را در آن مسئله توضيح داده و تأثير ديدگاه او را با ملاحظهي آثار پيروان وي مشخص كنم؛ سپس به ارزيابي ديدگاه هاي وي بپردازم. اين كار را در حد امكان و در مسائل اساسي فلسفهي اسلامي و حكمت متعاليه پي گرفتم. از بررسي خود حكمت متعاليه آغاز كردم، همچنين روش ملاصدرا در حكمت متعاليه را بررسي كرده سپس مسائل مهمي را كه در آثار صدرا مورد توجه قرار گرفته بودند در سه مرحلهي ياد شده مورد بررسي قرار دادم. اين مسائل عبارتند از:
علم و ادراك، هستي شناسي( يعني اصالت وجود، تشكيك در وجود)، عليت، وجود رابط، مواد ثلاث، مقولات، حركت، ذات و صفات واجب، آفرينش، انسان شناسي، معاد، وحي و نبوت و سياست.
بخش پاياني كتاب نيز به گزيدهاي از متون حكمت متعاليه به زبان عربي اختصاص يافته است. متون منتخب بر اساس ترتيب مطالب مورد بحث اين نوشتار تنظيم شده اند، تا هم سندي براي مباحث مطرح شده در دسترس قرار گيرد و هم از آنها به عنوان متن درسي حكمت متعاليه استفاده شود.